De kracht van storytelling en 4 ingrediënten om een verhalenmaker te zijn (worden).
Het verhaal van koffie
Lang geleden, rond 850 voor Christus, merkte een Arabische geitenhoeder, genaamd Kaldi, hoe zijn geiten zich nogal vreemd gedroegen. Toen hij ging onderzoeken wat de oorzaak was, zag hij dat ze bepaalde bessen aten. Hij was erdoor geïntrigeerd, probeerde ze zelf en was behoorlijk ‘in de war’ door het effect dat het op hem had
Het duurde niet lang voordat de Arabieren erachter kwamen hoe ze de bessen moesten drogen en koken in wat zij “qahwa, een verkorting van qahwa al-bun ‘wijn van de boon’, noemden.”
Fast forward, gebruikten de Turken dit brouwsel ook en met hen reisde het naar de Fransen die het brouwsel de naam ‘café’ gaven. Van daaruit werd het opgepikt door de Nederlanders (‘tuurlijk) die het koffie noemden (fonetisch) en er verantwoordelijk voor waren dat het in de Engelse taal terechtkwam. als “coffee”. The rest is history.
Maar vooral is de is de kans nu groot dat je dit verhaal herinnert wanneer je koffie drinkt en waarschijnlijk vertelt, los van het feit dat koffie al een mensheid lang een goede start van de dag is.
Verhalen hebben de mensheid gemaakt
Storytelling is zo oud als de menselijke beschaving zelf. Het begon waarschijnlijk met vroege mensen die hun ervaringen, kennis en wijsheid deelden via mondelinge tradities, waarbij ze verhalen van generatie op generatie doorgaven. Deze verhalen dienden verschillende doeleinden, zoals het onderwijzen van anderen over overlevingsvaardigheden, het uitleggen van natuurverschijnselen, het behoud van cultureel erfgoed en het vermaken van gemeenschappen. In elk geval, het begin van begrijpen, leren en anticiperen.
Wij zijn verslaafd aan verhalen
Waarom zijn wij mensen zo verslaafd aan verhalen? En hoe komt het dat ze zo krachtig zijn? Denk aan de Bijbel of Koran, of de verhalen van Boeddha. Of Harry Potter, Lord of the rings. Dit zijn niet zomaar verhalen, dit zijn ‘religies’ (religies betekent letterlijk ‘dat wat bindt’ van het Latijnse religio(n-)). Dus wat is het? Een aantal interessante invalshoeken:
Wij zijn opgegroeid met verhalen
Een van de redenen waarom we van verhalen houden, is dat we zijn opgegroeid met de. Toen we kinderen waren, zijn er veel verhalen aan ons verteld. En wat vonden we het leuk om naar ze te luisteren! En omdat het bij onze kindertijd hoort, zit het ook diep in onze hersenen geprogrammeerd in wie we vandaag zijn, en krijgen we waarschijnlijk meteen een goed gevoel als we iemand een verhaal horen vertellen.
Goede verhalen creëren beelden in je hoofd
Storytelling is heel grafisch en dat blijft hangen; goede verhalen vertellen creëert beelden in onze geest als we ernaar luisteren. Zo hoef je de woorden niet te verwerken, maar kijk je gewoon naar de beelden terwijl het verhaal verder gaat. Dat is ook de kracht van schilderijen: ze vertellen een verhaal zonder woorden, zodat we het kunnen absorberen, zonder na te denken.
‘Reverse-engineering’ van een verhaal
Als je het omgekeerde doet, vertel je eigenlijk een verhaal. Denk aan een afbeelding of scène en beschrijf wat je ziet. Dat is een goede manier om verhalen te vertellen, en het is verbazingwekkend hoe de show in je hersenen werkt: als iemand ons vertelt hoe lekker bepaald voedsel was en onze sensorische cortex oplicht. Als het om beweging gaat, wordt onze motorische cortex actief. Wetenschappers ontdekten dat de hersenen geen verschil zien tussen erover nadenken of het daadwerkelijk ervaren. Dezelfde delen van de hersenen lichten op! Stel je eens voor wat een verhaal kan doen.
Verhalen zetten de luisteraar centraal
Verhalen vertellen betekent ook dat je er moeite voor doet als bewijs dat je de ander het wilt laten begrijpen (het is investeren in de luisteraar). Dat is de meest pure vorm van betrokkenheid. De ware betekenis van betrokkenheid is het bezighouden, aantrekken of betrekken (iemands interesse of aandacht) of iemand erbij betrekken (ervoor zorgen dat iemand betrokken raakt bij een gesprek of discussie). Maar er is meer: telkens wanneer we een verhaal horen, zoeken we naar relaties met een van onze bestaande ervaringen. Zo kunnen we een verhaal veel sneller begrijpen. Tegelijkertijd synchroniseren de hersenen van de verteller en de luisteraar en worden ze een beetje één…
De kracht van metaforen
Daarom werken metaforen zo goed bij ons. Terwijl we bezig zijn met het zoeken naar een soortgelijke ervaring in onze hersenen, activeren we een deel dat insula wordt genoemd en dat ons helpt ons te verhouden tot diezelfde ervaring van pijn, vreugde, walging of iets anders. Bovendien maakt het het gemakkelijker te begrijpen, er is geen inspanning nodig, geen decodering.
Het vertellen van verhalen, in plaats van het geven van oplossingen, werkt daarom zo goed, het is een metafoor. De relatie met verhalen en de synchronisatie van de hersenen, zorgt ervoor dat het vertellen van de context van een idee als een verhaal, ervoor zorgt dat de luisteraar het idee zelf creëert als onderdeel van zijn eigen ervaring (laat je ego thuis en probeer niet het idee claimen).
Drie stappen bij het creëren van een verhaal
Nu hoor ik sommige mensen zeggen: “Ik ben er niet goed in, ik kan geen verhalen vertellen” maar maak je geen zorgen, ja dat kan wel. Iedereen kan het!
Probeer je het idee – het doel, de scène, dat wat je als einddoel wilt bereiken – voor te stellen. Ga terug naar waar je bent/staat en vertel het verhaal als onderdeel van ‘de weg’ om naar dat doel te bereiken (maak het doel aantrekkelijk).
Oké, drie ‘bullet points’, maar als je die kunt ‘ver-talen’ als een verhaal ben je goed bezig.
Los daarvan, een goede manier om een verhalenverteller te worden is door na te denken over:
Inspiratie voor verhalen (en creativiteit):
Nummer 1:
Wees nieuwsgierig. Stel vragen, leer, lees en luister meer, kijk documentaires, series en films, luister naar de tekst van muziek, open je ogen en kijk rond (je snapt het wel) met plezier.
Ten tweede:
Ervaar verhalen, luister ernaar, sta open voor nieuwe en vreemde verhalen
Ten derde:
Denk in beelden en gevoelens (niet in ratio)
Ten vierde:
Leer een verhaal goed te vertellen. Dat doe je door het te doen en door de luisteraar te observeren. Luisteren met je derde oog, zien met je derde oog en voelen met al je zintuigen. Je weet wanneer het resoneert.
En onthoud: “Wees niet de reiziger, maar focus op je luisteraar, die is de passagier”.
En,… als je dit wilt maar niet goed weet hoe, bel me eens.